Để bảo vệ mùa màng khỏi sự tấn công của sâu bọ, người nông dân thường tìm đến các loại thuốc trừ sâu hoá học vì tác dụng nhanh và giá thành phải chăng. Mặc dù vậy, những sản phẩm này lại tiềm ẩn vô số mối nguy hại đối với môi trường và sức khoẻ của người tiêu dùng. Một nghiên cứu mới đây của trường Đại học Keele (Anh) đã đề xuất một phương pháp khác để kiểm soát sâu bọ trên cây trồng: sử dụng thiên địch. Dẫu không phải một phương pháp hoàn toàn mới, nhưng loài “thiên địch” được đề xuất lại khiến không ít người bất ngờ.

Từ trước đến nay, ong bắp cày vẫn được biết đến như một loại côn trùng nguy hiểm bởi bản tính hung dữ và thứ nọc độc đáng sợ có thể gây thương tổn cho hệ thần kinh và đe doạ tính mạng của nạn nhân nếu không được cấp cứu kịp thời sau khi bị chúng đốt. Tuy nhiên, nghiên cứu của Giáo sư Toby Bruce (Đại học Keele) được thực hiện với sự hợp tác của Trung tâm Quốc tế về Sinh lý học và Sinh thái học Côn trùng (International Centre of Insect Physiology and Ecology) và Viện nghiên cứu Cây trồng Quốc tế cho vùng nhiệt đới bán khô cằn (International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics) đã tiết lộ một công dụng hữu ích của những con vật đáng sợ này, đó là bảo vệ cây ngô khỏi loài bướm đêm.

Nghiên cứu này chỉ ra rằng, khi bị bướm đêm đẻ trứng lên lá cây, một số cây ngô phát ra một loại tín hiệu để lôi kéo những con ong bắp cày đến đẻ trứng vào chính những con sâu bướm. Là loài sống kí sinh, ong bắp cày con sau khi nở sẽ ăn thịt chính những con sâu bướm đó. Nhờ vậy, cây ngô không còn bị sâu bướm làm hại.

Để khám phá sâu hơn về vấn đề di truyền đằng sau cơ chế bảo vệ đó, nhóm nghiên cứu đã tìm hiểu 146 giống ngô, bao gồm cả các giống ngô truyền thống lẫn những giống ngô lai cùng dòng và lai kinh tế (hay lai công nghiệp – phương pháp lai giữa hai cá thể thuộc nhiều dòng/giống/loài khác nhau). Họ nhận thấy những giống ngô truyền thống phát ra nhiều tín hiệu thu hút ong bắp cày hơn, đồng thời, họ cũng định vị khu vực trên mã di truyền gắn với phản ứng ấy.

Trong bối cảnh nhiều loài sâu bọ đã hình thành tính kháng thuốc trừ sâu hoá học, những phân tích mới mẻ này về lĩnh vực di truyền có thể bổ trợ hữu ích cho việc phát triển các giống cây có khả năng kháng cự sâu bọ một cách tự nhiên. Nghiên cứu trên cũng góp phần cổ vũ việc kiểm soát sâu bọ trên cây trồng theo phương thức sinh học để bảo vệ chính môi trường sống và sức khoẻ của con người.

Huyền Chi (Nguồn: Sciencefocus.com)