Để khắc phục tình trạng gà chết do rét đậm, rét hại, ông Trần Quang Đạo, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Cầu Gồ, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang đã thiết kế thành công kiểu chuồng úm, nuôi gà cải tiến đảm bảo an toàn cho đàn gà và tiết kiệm nhiên liệu.

     Từ nhiều năm nay, gia đình ông Đạo thường xuyên nuôi gà thả vườn với số lượng lớn. Trong đợt các đợt rét đậm, rét hại kéo dài, đàn gà của gia đình ông bị chết vài trăm con. Trước đây để khắc phục cho đàn gà khỏi chết rét người chăn nuôi gà chủ yếu sử dụng nguồn điện lưới để sưởi ấm cho gà con. Song việc cắt điện luân phiên, liên tục và không ổn định ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc nuôi gà. Sau nhiều ngày trăn trở, ông đã vận dụng nguyên lý của "bếp Hoàng Cầm" thường sử dụng hồi kháng chiến chống Mỹ kết hợp với nguyên lý của lò sấy quả vải, lá cây thuốc lá, ông Đạo mầy mò sáng tạo ra lò úm sưởi ấm cho gà. Sau nhiều lần thử nghiệm, ông Đạo đã thiết kế thành công kiểu chuồng úm gà với hệ thống dẫn nhiệt toả đều, sử dụng nguyên liệu dễ kiếm, rẻ tiền như mùn cưa, lá cây. Bầu đốt của lò được xây âm cạnh chuồng gà dùng để đốt các nhiên liệu sẵn có như lá cây, vỏ trấu, mùn cưa, củi... Các rãnh thoát khói của bếp Hoàng Cầm được cải tiến thành những đường ống dẫn nhiệt chạy dọc dưới nền chuồng gà và thu vào ống thoát khói. Khi lò hoạt động, có cửa lò để điều chỉnh nhiệt độ trong chuồng gà không vượt quá 35 độ C. Sản phẩm của ông Đạo đã tiết kiệm hơn một triệu đồng so với dùng điện sưởi ấm cho 1.000 con gà trong ba tháng.

     Kỹ thuật xây chuồng úm gà cải tiến không khác nhiều so với những chuồng gà thông thường. Cửa chuồng được mở về hướng Đông Nam nhằm bảo đảm ấm về mùa đông, mát về mùa hè. Diện tích chuồng úm gà từ 24 - 28m2/1000 con. Tường xây cao 0,8m, cột cao từ 1,8-2m, hai đầu hồi để ô thoáng, mở một cửa ra vào về phía Đông. Dùng lưới mắt nhỏ bao quanh hai sườn từ tường đến mái, dùng bạt che bên ngoài lưới để tránh mưa hắt và gió lùa (bạt có thể cuốn lên khi thời tiết nóng bức). Trên nền chuồng đào đường ống dẫn nhiệt. Bầu dẫn nhiệt sâu 0,5 m, rộng 0,6 m, dài 1,5 m. Ống khói có thể làm bằng ống nhựa to, cao hơn nóc chuồng để khói thoát lên cao, không ảnh hưởng đến đàn gà. Mặt phẳng của đường ống dẫn nhiệt phải có độ dốc từ 10 đến 15 độ độ để khói được hút lên trên, nếu xây chuồng dài thì cứ khoảng 7 m tạo một đường ống dẫn khói ngang sang hai bên sườn tường.

     Tạo nhiệt cho chuồng úm và nuôi gà bằng cách đốt nguyên liệu ở bầu nhiệt. Từ đây, nhiệt được dẫn theo đường ống toả đều vào nền chuồng, làm cho nền chuồng luôn khô ráo, nhiệt độ trong chuồng không vượt quá 35oC. Khi muốn giảm nhiệt độ dùng một tấm ván đậy cửa bầu nhiệt lại, dần dần nhiệt sẽ hạ theo yêu cầu.

     Đầu tư xây dựng lò úm gà đơn giản, chi phí ít, khoảng hơn ba triệu đồng. Đặc biệt, lò úm lại tận dụng được các nguyên liệu đốt sẵn có ở địa phương là vỏ trấu, lá cây... "Nếu đốt bằng các vật liệu như than, củi nhiệt sinh ra sẽ lớn, điều chỉnh nhiệt trong chuồng khó và chi phí cao. Tốt nhất là đốt bằng mùn cưa vì nguyên liệu này cháy âm ỉ, nhiệt sinh ra không quá cao và giá rất rẻ, dễ kiếm". Cách vận hành lò cũng đơn giản tốn ít công sức cho người chăn nuôi.

     Từ sáng kiến này Trạm khuyến nông huyện Yên Thế đã phát động phong trào và hỗ trợ kinh phí xây dựng hơn 1.000 lò úm sưởi ấm cho gà trong toàn huyện. Bản thân ông Đạo đã trực tiếp giúp hàng trăm gia đình trong huyện xây dựng lò úm và ông được mời đến nhiều địa phương của các tỉnh để phổ biến cách xây dựng lò úm cho người nuôi gà.