Hành tím trồng được trên nhiều loại đất, nhưng đất cần cao ráo, tơi xốp nhiều dinh dưỡng, nếu trồng gần nguồn nước mặn phải tưới nước ngọt. Hành rất sợ ngập úng, vì thế người ta cần bố trí vụ trồng vào thời điểm hết mưa để tránh hiện tượng thối củ.

Làm đất: cày ải trước 1 tháng, trước khi lên liếp 3-5 ngày tiến hành rải vôi, nếu đất sét cần trộn cát mịn đều trên mặt liếp.

Làm liếp: liếp cao 15-20cm, mặt liếp rộng 0,7-0,9 m, khoảng cách mương giữa 2 liếp 20-30cm. Liếp trồng cần bằng phẳng, tưới nhẹ và phủ một lớp rơm trước khi trồng, xịt thuốc diệt mầm cỏ bằng Ronstar, Dual. Chọn củ tốt có màu tím sậm, đáy tròn, không mọc rễ non, không sâu bệnh. Trước khi trồng lột bỏ vỏ bao chóp củ, nên xử lý thuốc ngừa bệnh thối củ bằng thuốc: Copper zinc, Aliette, Mancozeb hoặc Rampart, Kasuran.

Khoảng cách trồng: hàng cách hàng 15-20cm x cây cách cây 10-15 cm. Mật độ 4.000-4.500 bụi/1.000m², trồng 1-2 củ/hốc, nếu đất sét cắm củ sâu 2/3 lớp mặt, nếu đất cát cắm củ vừa ngập mặt đất. Sau khi trồng xong phủ một lớp rơm mỏng rồi tưới nước.

Liều lượng phân cho 1.000 m² đất trồng: vôi: 50-60kg; phân hữu cơ (phân chuồng hoai, phân tôm): 100 kg; Humix, Komix 40-50kg; Phân vô cơ: Supper Lân 10-15kg (lần cải tạo đất 30 kg); Kali 5 kg; NPK (16-16-8+13S): 55-70kg; thuốc BVTV: sử dụng thuốc Furadan 2 kg.

Cách bón: bón lót toàn bộ vôi + lân + phân hữu cơ (chuồng hoai) + 15kg NPK + 2kg Furadan. Rải theo hàng hoặc dùng thùng tưới, bón thúc lần 1 (7-10 ngày sau khi trồng (NSKT)): tưới 5-10 kg ure, bón thúc lần 2 (15-20 NSKT): tưới (10-15) kg NPK + 5 kg ure, bón thúc lần 3 (30 NSKT): toàn bộ phân hữu cơ vi sinh (Komix, Humix) + (10-15)kg NPK + 5kg ure, bón thúc lần 4 (40 NSKT): 10-15kg NPK + 5kg Kali.

Đối với hành giống thì bón lót 100 kg phân tôm (phân hữu cơ vi sinh); bón thúc lần 1 (7-10 NSKT): 5-10 kg ure + 5 kg NPK; bón thúc lần 2 (15-20 NSKT): 5kg NPK nếu cây phát triển kém thì bổ sung 5 kg urê.

Công thức bón phân này có thể thay đổi theo đất đai, thời tiết và màu xanh của hành. Nếu hành xau nên tưới thêm SA hoặc DAP để lá, rể củ phát triển không nên tưới urê lá sẽ vươn dài (hành bò) tạo củ khó. Chăm sóc trong 10 ngày đầu tưới 1-2 lần /ngày, 11 ngày trở đi 2 ngày/lần, lượng nước tưới thay đổi từ 100-150 đôi nước/1.000 m²/lần tưới (400-600 lít /lần) và ngưng tưới hẳn 1 tuần trước khi thu hoạch. Lượng nước tưới phải tăng đều ổn định, nếu tưới nước bất thường củ sẽ bị xé. Nhổ cỏ hai lần ở giai đọan 35 ngày đầu, tránh nhổ rễ hành sẽ bị động rễ, củ. Phun thuốc ngừa định kỳ nhất là khi thời tiết xấu.

Trong lúc trồng hành tím thường xuất hiện những sâu bệnh chủ yếu như: sâu ăn tạp, sâu xanh da láng, ruồi hành (dòi đục thân hành), tuyến trùng rễ…

Điều trị: Phun một trong các loại thuốc: Match, Ataron, Peran, Polytrin, Regent, Sincocin,… Riêng sâu xanh da láng phải phun thuốc hóa học luân phiên với thuốc vi sinh, để phòng trị đạt hiệu quả nên ngắt ổ trứng và phun thuốc trừ trứng ngay trong giai đoạn mới phát hiện trứng ổ lứa đầu tiên có thể sử dụng Polytrin, Lannate, sau đó nếu phát hiện sâu vẫn còn xuất hiện phun luân phiên thuốc Prodigy, Match, Crymax, Delfin, Ammate,… Bệnh thối củ, đốm lá (đốm cổ lá), thán thư, đốm vòng hiện tượng giương cổ bò… để phòng trị các loại bệnh nên cần điều chỉnh lượng phân, không nên bón thừa phân đạm, lượng nước và phun định kỳ thuốc gốc đồng (7-10 ngày/lần) Cocman, Coc 85, Kasuran, Kasumil, Cupry micin hoặc Benomyl, Score, Bavistin…

Giai đoạn 55-60 ngày, củ chuyển sang màu đỏ, lá đã ngã 80% thì bắt đầu nhổ, thường thì phơi nắng 2-3 ngày cho lá mềm lại để dễ vận chuyển xa. Chỉ nên thu hoạch hành vào những ngày khô ráo. Nhổ củ giũ sạch đất cho vào giỏ và chuyển về nơi bảo quản, tránh gây xây xát hoặc làm dập vỏ ngoài sẽ ảnh hưởng đến giai đoạn tồn trữ. Đối với hành sản xuất vụ tháng 2-3 dương lịch, để giữ làm giống thì thu hoạch 40-45 ngày sau khi trồng (củ đã già ngừng tăng trưởng để lâu dễ hư củ).

Bảo quản: phơi nắng 10-15 ngày, rơm thật khô, phải sạch sâu bệnh, chất đống cao 1-5m, cứ một lớp hành phủ một lớp rơm, vị trí rơm giữa trời, thoáng hoặc treo nguyên chùm hành ở nơi thoáng gió, tồn trữ thuốc hóa học bằng cách ướp hỗn hợp 40 kg bột Tale + Sevin + Rovral/1 tấn củ hành.

Đinh Liên (St)