Nấm rơm tươi là loại thực phẩm phổ biến, thơm ngon, bổ dưỡng, dễ trồng, nhanh thu hoạch. Nấm thường mọc trên nguyên liệu phổ biến là rơm nên có tên chung là nấm rơm. Nếu áp dụng kỹ thuật trồng nấm rơm đúng cách sẽ mau thu hoạch và cho năng suất cao.

Nấm rơm có thể trồng được quanh năm. Mùa Ðông Xuân, giáp Tết Nguyên đán, có gió lạnh thì phải chắn gió, giữ ấm và làm mô nấm lớn hơn. Mùa mưa cần làm mái che hoặc tủ rơm dầy hơn để giảm độ ẩm, làm nền mô cao để tránh ngập úng. Ở những nơi có nhiều gió, gió mạnh cần làm rào chắn gió, bố trí các mô nấm thẳng góc với hướng gió.

Có thể chất rơm ở nhiều nơi như: đất ruộng, trong vườn cây, chung quanh nhà… có thể trên nền đất, gạch, xi măng trên kệ hoặc có thể trồng trong nhà, trong bọc nylon. Chọn địa điểm sao cho bằng phẳng, cao ráo không bị ngập úng, sạch sẽ và nhất là gần đường vận chuyển rơm rạ, gần nước tưới để tiện việc chăm sóc, thu hoạch và chuyên chở.

Có thể dùng rơm tươi hoặc rơm khô. Rơm được chất thành đống rộng khoảng 1,5-2m, dài ít nhất 1,5m. Chất một lớp rơm bề cao khoảng 2-3 tấc (bổ sung dinh dưỡng 0,5-1% urê, 1% vôi) tưới nước cho thật ướt và dùng chân dậm cho dẽ. Chất lớp thứ hai dầy khoảng 3 tấc, tưới nước và dậm dẽ như trên. Tiếp tục lớp thứ 3, thứ 4 - cuối cùng đống ủ có chiều cao khoảng 1,5m.  Mục đích tưới từng lớp để cho nước thấm đều trong rơm. Vài ngày sau khi ủ, nhiệt độ trong đống ủ lên cao 60-70⁰C, làm cho nấm dại chết đi và phân hủy một phần chất hữu cơ để làm cho tơ nấm rơm dễ hấp thụ chất dinh dưỡng. Sau 3-4 ngày đảo một lần, đảo rơm rạ từ dưới lên trên, trên xuống dưới, ngoài vào trong, trong ra ngoài cho đều. Khi đống ủ xẹp xuống (sau 10-12  ngày), ta có thể kéo rơm ra chất mô.

Cách xếp rơm ủ: Dỡ bỏ lớp rơm mặt ngoài đồng ủ, mang rơm bên trong để xếp mô nấm và cố gắng xếp hết trong ngày.Cách chất mô nấm: rải vôi xử lý nền trước khi xếp mô, lấy rơm cuộn tròn như cái gối và dựng đứng ép thành luống chiều cao khoảng 20cm, rộng 30-40cm rãi một đường meo ở giữa dọc theo mô.

Tiếp tục rải rơm chất lớp thứ hai. Riêng lớp thứ hai cao khoảng 15cm, tưới nước, đè dẽ dặt rồi rải lớp meo thứ hai. (có thể chất 2-3 lớp rơm, tùy theo mùa: mùa nóng chất thấp, mùa lạnh chất cao. Cứ mỗi lớp rơm dầy 15-20cm thì rải một lớp meo).

Ở trên cùng phủ một lớp rơm mỏng khoảng 5cm tưới nước đè dẽ dặt, vuốt mặt ngoài mô cho láng và dùng tay nhét từng cọng rơm rơi vãi bên ngoài xuống đáy mô (nếu mặt ngoài mô không láng và không dẽ dặt, sau này khi thu hoạch sẽ làm hư các nụ nấm nhỏ, năng suất thấp). Hàng ngày theo dõi tưới nước và 4-5 ngày sau dùng rơm khô rải tơi khắp toàn bộ mặt ngoài của mô, tạo thành áo mô dầy 10-15cm (mùa lạnh, mùa mưa, chất xong phủ rơm ngay và phủ rơm dày hơn mùa nắng).

Ðối với nấm rơm, không cần dùng phân bón gì thêm. Vì rơm rạ khi phân hủy đủ cung cấp dinh dưỡng cho cây nấm phát triển. Theo dõi nhiệt độ và ẩm độ là khâu quan trọng nhất trong quá trình sản xuất. Ẩm độ là yếu tố hàng đầu, vì ẩm độ giúp quá trình phân hủy rơm rạ thuận lợi từ đó sẽ tạo nhiệt độ trong mô nấm. Nếu ẩm độ dư, thừa nước: Nhiệt độ sẽ giảm, mô nấm bị lạnh. Nếu độ ẩm thiếu, mô bị khô nhiệt độ tăng.

Khi hái nấm xong, nấm rơm vẫn tiếp tục phát triển, nếu để thêm vài tiếng sau, từ giai đoạn hình trứng nấm có thể bị nở ô, vì vậy cần tiêu thụ nhanh trong 3-4 giờ đồng hồ. Dụng cụ đựng nấm cần thoáng, không để quá nhiều nấm (chiều cao dụng cụ tối đa 25cm). Muốn để nấm qua ngày thì bảo quản ở nhiệt độ 10-15⁰C.

Thu Hương (Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)