Tiêu chí môi trường là một tiêu chí bắt buộc trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng Nông thôn mới. Tuy nhiên, hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh, các phương pháp xử lý rác thải truyền thống đang thể hiện những hạn chế lớn. Theo phương pháp truyền thống, sau khi rác thải được thu gom, phần lớn rác thải sẽ được xử lý bằng phương pháp đem chôn, hoặc đốt tiêu hủy ngay tại khu tập kết rác. Tuy nhiên, phương pháp chôn lấp lại gây nguy cơ ô nhiễm đất, nguồn nước, ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Bên cạnh đó, nhiều loại rác thải lại có thời gian phân hủy lên đến hàng trăm năm như túi nilon, hóa chất.

Rác thải, đặc biệt là rác thải sinh hoạt nếu không được thu gom, vận chuyển, xử lý không những làm giảm mỹ quan mà còn là nơi sinh sống của các loài côn trùng, gặm nhấm, vi khuẩn, nấm mốc... những loài này mang các vi trùng gây bệnh truyền nhiễm cho cộng đồng. Theo phương pháp đốt thông thường hiện nay không có hệ thống xử lý khí thải, vì vậy, phương pháp đốt truyền thống gây ô nhiễm môi trường khí nghiêm trọng. Bên cạnh đó, nếu nhiệt độ không đủ, nhiều loại rác thải, hợp chất cũng không thể phân hủy hoàn toàn.

Theo tiêu chuẩn của việc xây dựng các khu chứa rác nông thôn, các khu chứa rác hiện nay cần phải được xây dựng cách xa khu trung tâm nhằm tránh ảnh hưởng tới người dân. Thế nhưng, việc này lại gây khó khăn cho việc thu gom rác và tốn kém về quỹ đất. Tại xã Khánh Lợi huyện Yên Khánh, theo chủ trương xây dựng nông thôn mới của Đảng và Nhà nước, xã đã xây dựng nơi tập kết rác đạt tiêu chuẩn. Tuy nhiên, chỉ sau vài năm đi vào hoạt động, toàn bộ diện tích đất phục vụ việc chôn lấp rác thải của xã đã được sử dụng hết. Việc mở rộng nơi tập kết rác lại là một vấn đề khá khó khăn đối với địa phương, bởi tổng diện tích của xã hạn chế, diện tích đất đáp ứng đủ điều kiện xây dựng khu chứa rác không còn nhiều. Có thể thấy, nhu cầu cần có một phương pháp xử lý rác thải đang ngày càng trở nên cấp thiết đối với các địa phương, đặc biệt là các xã đang trong quá trình xây dựng nông thôn mới.

Để giải quyết vấn đề xử lý rác thải nông thôn, hỗ trợ các xã đẩy nhanh tốc độ xây dựng nông thôn mới, Trung tâm Thông tin và Ứng dụng KHCN đã triển khai đề tài “Xây dựng mô hình xử lý rác thải sinh hoạt bằng lò đốt rác LOSIHO 500 phục vụ mục tiêu xây dựng nông thôn mới tại 02 xã Khánh Thiện và Khánh Tiên, huyện Yên Khánh”. Hiện nay, một lò đốt rác TOSIHO 500 đã được lắp đặt thành công tại xã Khánh Thiện, qua một thời gian đi vào hoạt động, lò đốt đã thể hiện được những ưu điểm của mình trong việc xử lý rác thải. Nguyên lý cơ bản của quá trình xử lý rác bằng lò LOSIHO đó là sử dụng nhiệt độ cao, phân hủy các chất hữu cơ trong rác thải.

 

Kết cấu của lò bao gồm 3 phần chính là: vỏ lò, buồng xử lý khí thải và ống khói. Đối với vỏ lò, theo thiết kế, được làm hoàn toàn bằng thép, có khả năng chịu nhiệt cao. Bên trong lò có 3 buồng đốt, gồm: Buồng đốt rác sơ cấp, Buồng đốt tro sơ cấp và Buồng đốt khí thứ cấp kép. Kết cấu của lò đảm bảo có khả năng tiêu hủy hoàn toàn nhiều loại hợp chất hữu cơ, cũng như tiêu hủy lượng khí thải nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường. Nơi tập kết rác cũng được xây dựng ngay bên cạnh lò đốt, được thiết kế lắp đặt mái che, tránh cho rác thải không bị ẩm, ướt khi chờ đốt.

Công nghệ lò đốt rác LOSIHO 500 dựa hoàn toàn vào phương pháp đốt trên cơ sở tự nhiệt phân, tự đốt sinh năng lượng. Việc kiểm soát, cung cấp oxy trong quá trình cháy được điều khiển bằng việc đóng mở các cửa cấp gió bên dưới hoặc bên trên thân lò. Cửa cấp gió được lắp đặt ở phía chân lò, phục vụ việc cung cấp khí cho toàn bộ quy trình đốt rác. Lượng nhiệt duy trì quá trình cháy trong lò do bản thân rác thải tạo ra trên cơ sở tận dụng tối đa lượng nhiệt bức xạ, lượng nhiệt trong quá trình phản ứng hóa học phân hủy rác mà không cần dùng đến bất kỳ nguồn năng lượng nào từ bên ngoài. Quá trình phân hủy nhiệt tạo khí gas và cặn carbon, tức là đã tận dụng các hợp chất hữu cơ phức tạp tạo thành các chất đơn giản, tiếp tục phục vụ cho việc đốt lò. Sau khi rác được đốt ở các lò đốt, lượng tro thải ra sẽ được chuyển vào buồng xử lý rác thải. Bên trong có tháp lọc bụi để xử lý bụi và một phần các khí độc hại. Sau đó, khí được đưa vào tháp để hấp thụ khí CO, là loại khí độc gây hại cho con người. Bên cạnh đố, mùi rác thải cũng được được xử lý tại đây, cuối cùng thì lượng khí sạch tiếp tục ra khỏi tháp, đưa vào ống và thải ra ngoài môi trường. Bộ phận ống khói được thiết kế có chiều cao 14 m, đường kính D450 mm, làm bằng inox 304. Khí thải thoát ra ống khói đảm bảo các tiêu chí về môi trường, có nhiệt độ thấp hơn 180⁰C.

Lò đốt rác LOSIHO sau một thời gian hoạt động, đã mang lại những hiệu quả thiết thực. Trước hết, lò có quy mô vừa phải, tiết kiệm được một lượng lớn đất sinh hoạt. Khu xử lý rác thải sinh hoạt bằng lò đốt rác LOSIHO 500 tại xã Khánh Thiện đi vào vận hành toàn bộ rác thải sinh hoạt của 3 xã Khánh Thiện, Khánh Tiên và Khánh Lợi được thu gom, tập kết và xử lý tại đây. Do đó, xã Khánh Tiên và Khánh Lợi sẽ không phải đầu tư xây dựng khu tập kết và xử lý rác thải của xã mà vẫn đảm bảo tiêu chí 17 về môi trường, giúp ngân sách nhà nước và địa phương có thể tiết kiệm hàng tỷ đồng trong việc xây dựng các khu tập kết rác riêng biệt. Bên cạnh đó, việc đưa vào hoạt động lò đốt rác LOSIHO 500 cũng đã góp phần giải quyết việc làm cho một số lao động địa phương. Các lao động đều được tập huấn, đào tạo các kỹ năng phân loại và xử lý rác, tránh tối đa những hỏng hóc có thể xảy ra trong quá trình vận hành lò.

Đến với khu tập kết rác tại xã Khánh Thiện, việc thu gom rác thải của những người công nhân hiện nay đã được thực hiện đơn giản, gọn gàng, và vệ sinh hơn so với phương pháp xử lý rác chôn lấp truyền thống. Lò đốt rác thải LOSIHO 500 có thể thay thế phương pháp chôn lấp hoặc đốt lộ thiên; không phát sinh mùi và ô nhiễm nguồn nước ngầm do quá trình tích tụ rác như việc thu gom trước đây và góp phần xử lý tình trạng ùn ứ rác thải, lò đốt có khả năng xử lý rác thải nhanh trong vòng 24h. Bên cạnh đó, với quy trình xử lý triệt để những rác thải, lò đốt rác LOSIHO 500 không cần phải xây dựng quá xa khu dân cư, xử lý ngay tại chỗ mang lại nhiều lợi ích hơn so với phương pháp truyền thống. Mặc dù thiết kế vừa phải nhưng lượng rác lò xử lý được lên đến 500 Kg rác 1 giờ, đủ khả năng phục vụ cho nhu cầu của cả 3 xã Khánh Thiện, Khánh Tiên và Khánh Lợi.

Ưu điểm nổi bật của lò đốt rác LOSIHO 500 đó là tiết kiệm triệt để nguồn đất phục vụ việc chôn lấp rác thải. So với phương pháp truyền thống, việc đốt rác và chôn lấp tro đã giảm từ 92 đến 95% diện tích đất cần sử dụng. Bên cạnh đó, số lượng tro sau khi đốt rác lại hoàn toàn có thể được dùng để làm phân bón cho cây trồng; Dễ dàng di chuyển đi nơi khác khi muốn thay đổi bãi tập kết rác Việc này đã giúp chính quyền 3 xã Khánh Thiện, Khánh Tiên và Khánh Lợi có thể tiết kiệm tối đa nguồn đất xây dựng phục vụ cho các mục đích phát triển khác.

Có thể thấy, đề tài xây dựng Lò đốt rác LOSIHO 500 đã mang lại hiệu quả rõ rệt, mang lại nhiều lợi ích cho cả 3 xã Khánh Thiện, Khánh Tiên, và Khánh Lợi. Việc lắp đặt không những mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho việc phát triển kinh tế địa phương, mà còn góp phần đảm bảo sức khỏe cho người dân cũng như hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, việc lắp đặt và đưa vào sử dụng lò đốt rác LOSIHO 500 lại tương đối dễ dàng, vì vậy khả năng nhân rộng của đề tài này là rất lớn. Mong rằng, trong thời gian tới, lò đốt rác LOSIHO 500 sẽ tiếp tục được mở rộng, lắp đặt tại nhiều địa phương khác, hỗ trợ cho công cuộc phát triển chung của các địa phương.

Đông Hà