Cây xuyến chi có tên khoa học là Bidens pilosa, là một loài thực vật có hoa chi Bidens, họ Cúc. Cây có nguồn gốc từ Nam Mỹ và lan rộng khắp thế giới. Hoa xuyến chi có cánh màu trắng, nhụy hoa màu vàng, chúng nở hoa quanh năm nhưng nhiều nhất là vào cuối xuân và đầu hè.

Xuyến chi được xem là một loại dược liệu có nhiều thành phần có ích như flavonoid, terpenoid, polyynes và porphyrin. Hầu hết các flavonoid chiết xuất từ thực vật thường có nhiều lợi ích cho sức khỏe như chống ung thư, kháng viêm và chống oxy hóa,...

Hoa xuyến chi có cánh hoa màu trắng, nhụy hoa màu vàng, chúng phân bố ở khắp nơi trên thế giới

1. Chống lại bệnh tiểu đường

Tiểu đường là một bệnh lý mãn tính gây ra nhiều biến chứng nặng nề và là gánh nặng của nền y tế Việt Nam. Do đó, việc điều trị và ngăn ngừa biến chứng của bệnh tiểu đường được xem là ưu tiên hàng đầu đối với ngành y tế.

Thường xuyên sử dụng các sản phẩm chiết xuất từ cây xuyến chi ở người bệnh tiểu đường sẽ có tác dụng hạ đường huyết do dịch chiết từ cây xuyến chi làm kích thích tăng bài tiết insulin và chống teo tế bào tuyến tụy.

Để kiểm soát tốt tình trạng bệnh tiểu đường, ngoài việc sử dụng cây xuyến chi, bạn có thể tham khảo dùng thêm một số sản phẩm hỗ trợ tiểu đường, giúp ổn định đường huyết và cải thiện sức khỏe.

Chiết xuất từ cây xuyến chi có tác dụng kích thích bài tiết insulin giúp hạ đường huyết

2. Giàu chất chống oxy hóa

Chiết xuất từ cây xuyến chi có hàm lượng chất chống oxy hóa cao giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý như ung thư dạ dày, ung thư trực tràng hay bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa mà các sản phẩm từ cây xuyến chi được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực làm đẹp, giúp tăng độ sáng, mịn cho da và ngăn ngừa các vấn đề da liễu.

3. Có đặc tính chống viêm

Ngoài tác dụng chống oxy hóa giúp cơ thể chống lại các tổn thương do gốc tự do gây ra. Các flavonoid, đặc biệt là quercetin đã được nghiên cứu có thể ngăn chặn được các yếu tố gây viêm và được ứng dụng phổ biến trong sản xuất các thuốc điều trị bệnh lý về cơ xương khớp như viêm khớp, thấp khớp, gout,...

Ngoài ra, các sản phẩm có nguồn gốc từ cây xuyến chi còn mang lại hiệu quả vượt trội ở những bệnh nhân lở loét, vết thương lâu ngày khó lành do bệnh lý tiểu đường. Chúng giúp kháng viêm, thúc đẩy quá trình lành vết thương và giảm nguy cơ cắt cụt, đoạn chi.

Cây xuyến chi mang lại hiệu quả chống viêm tốt, nhất là ở bệnh nhân gout

4. Ngăn ngừa huyết áp cao

Bên cạnh tiểu đường thì tăng huyết áp hiện nay ngày càng có xu hướng tăng, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, tổn thương đa cơ quan như suy thận, suy tim, đột quỵ,...

Sử dụng thường xuyên các sản phẩm từ cây xuyến chi được cho là giúp điều hòa và ổn định huyết áp, từ đó giảm nguy cơ dẫn đến các biến chứng nặng nề đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, lợi ích này cần phải được nghiên cứu thêm trên cơ thể người.

5. Chống lại bệnh sốt rét

Chiết xuất rễ cây xuyến chi có vai trò trong việc kích thích tuyến mồ hôi, giúp cơ thể giải nhiệt, hạ sốt. Do đó, bệnh nhân bị sốt rét mức độ nhẹ và trung bình, ngoài điều trị bằng thuốc thì có thể kết hợp sử dụng cây xuyến chi để nhanh chóng phục hồi thể trạng.

Các chiết xuất từ cây xuyến chi có vai trò kích thích tuyến mồ hôi giúp cơ thể giải nhiệt và hạ sốt ở bệnh nhân sốt rét

6. Kháng khuẩn và chống nấm

Tinh dầu chiết xuất từ cây xuyến có tác dụng ức chế sự tăng trưởng và vi khuẩn, thường được sử dụng để sát khuẩn trên bề mặt vết thương, ngăn ngừa nhiễm trùng, tránh để lại sẹo, đồng thời còn có tác dụng chống nấm hiệu quả giúp vết thương có điều kiện lành tốt.

Bên cạnh đó, nhờ tác dụng kháng khuẩn chống lại một số vi khuẩn, virus, nấm. Tinh dầu xuyên chi cũng là một lựa chọn lý tưởng trong việc chống nấm hiệu quả.

7. Giúp chữa lành vết thương

Ở nhiều quốc gia trên thế giới như Brazil, Venezuela,...cây xuyến chi thường được ứng dụng để điều trị và chữa lành vết thương do chúng có tác dụng hình thành các tế bào vảy giúp nhanh bịt kín vết thương. Hơn nữa, cây xuyến chi còn có tác dụng cầm máu nhanh chóng, chỉ cần giã cây xuyến chi và đắp vào vết thương đang rỉ máu, băng bó lại sẽ có hiệu quả tức thì.

8. Chăm sóc da hiệu quả

Trong thành phần hoạt chất của cây xuyến chi có chứa các acid phytanic, đây là một chất có tác động tương tự như retinoid giúp làm giảm nếp nhăn da, duy trì và tăng sản sinh collagen, elastin, kích thích tạo mạch máu mới.

Nhờ những tác động đó mà những ai hay sử dụng chiết xuất hay tinh dầu từ cây xuyến chi thường có làn da hồng hào, căng bóng, láng mịn và chống lại các dấu hiệu lão hóa.

Cây xuyến chi là loài thực vật giàu acid phytanic giúp làm sáng da, tăng sản sinh collagen và elastin

9. Giảm mỡ bụng

Cây xuyến chi có hàm lượng chất xơ dồi dào, có tác dụng nhuận trường, chống táo bón, đặc biệt là giúp đào thải cholesterol ra ngoài cơ thể, ngăn ngừa sự tích tụ chất béo, từ đó làm giảm mỡ bụng và phòng ngừa các yếu tố nguy cơ về tim mạch.

10. Có lợi cho tim mạch

Tuổi cao, hút thuốc lá, ít vận động thể chất, thừa cân béo phì,... là những yếu tố nguy cơ tim mạch nói chung có thể dẫn đến nhiều bệnh lý như suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy thận.

Và cây xuyến chi được xem như là biện pháp hiệu quả để cải thiện vấn đề này do trong thành phần của cây xuyến chi có chứa nhiều chất xơ và chất chống oxy hóa, từ đó làm giảm nguy cơ gây biến cố tim mạch.

Có thể thấy, cây xuyến chi mang lại nhiều tác dụng trong việc hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Từ đó, sức khỏe tổng thể cũng sẽ được cải thiện đáng kể.

Sử dụng thường xuyên các sản phẩm từ cây xuyến chi giúp ngăn ngừa các biến cố tim mạch nhờ vào thành phần chất chống oxy hóa

11. Hỗ trợ điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội

Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người hay HIV/AIDS hiện nay ngày càng lan rộng và khó kiểm soát. Nguyên nhân gây tử vong ở những bệnh nhân này không phải trực tiếp do virus HIV gây nên mà là do những bệnh nhiễm trùng cơ hội tấn công khi cơ thể đang suy giảm miễn dịch.

Xuyến chi thường được dùng trong việc hỗ trợ điều trị trên người bệnh HIV nhờ vào tác dụng ức chế được vi khuẩn kháng thuốc, từ đó kéo dài tuổi thọ bệnh nhân HIV.

Cây xuyến chi thường được kết hợp với điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội do đặc tính ức chế được vi khuẩn kháng thuốc

12. Hỗ trợ chức năng tuyến tiền liệt

Phì đại lành tính tuyến tiền liệt là bệnh lý thường gặp ở nam giới, ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống người bệnh. Thường xuyên sử dụng cây xuyến chi ở các bệnh nhân này giúp tuyến tiền liệt co lại và hỗ trợ hoạt động của mô liên kết tuyến tiền liệt, qua đó giúp cải thiện các triệu chứng rối loạn thói quen đi tiểu, giảm tiểu gấp, tiểu ngập ngừng và tiểu són.

Các sản phẩm từ cây xuyến chi giúp cải thiện các rối loạn thói quen đi tiểu ở người bệnh phì đại tiền liệt tuyến

13. Hỗ trợ điều trị ung thư

Nhờ vào hoạt chất flavonoid và polyynes chứa trong cây xuyến chi có hiệu quả chống viêm, kháng khuẩn và chống oxy hóa mạnh mà người ta thường dùng cây xuyến chi để hỗ trợ điều trị, ngăn ngừa và làm chậm quá trình phát triển của khối u, từ đó nâng cao thể trạng, giúp kéo dài tuổi thọ ở bệnh nhân ung thư.

Ngoài ra, thành phần chất xơ trong xuyến chi còn góp phần đào thải cholesterol có hại ra ngoài cơ thể, hạn chế được các nguy cơ ung thư đường tiêu hóa.

Cây xuyến chi mang lại hiệu quả cao khi dùng để hỗ trợ điều trị và làm chậm quá trình phát triển của khối u

14. Trị đau tai

Nhựa cây và chiết xuất từ cây xuyến chi còn được ứng dụng để điều trị đau tai, giúp làm giảm triệu chứng đau nhức, bớt đỏ và sưng viêm, hạn chế được các biến chứng nguy hiểm như giảm thính lực, viêm màng não,...

Cây xuyến chi có chứa nhiều hoạt chất giúp làm giảm cơn đau và viêm tai, hạn chế được các biến chứng nguy hiểm

15. Tẩy giun sán

Cây xuyến chi còn được dùng như một loại trà thảo mộc thông thường để điều trị triệu chứng đầy hơi và tẩy giun, giúp tăng cường hỗ trợ đường tiêu hóa, đào thải những nguyên nhân gây rối loạn đường ruột, đặc biệt là ký sinh trùng.

Phạm Thị Anh