Ninh Bình có tài nguyên du lịch phong phú và đa dạng với trên 80 di tích lịch sử đã đ­ược xếp hạng, có trên 20 điểm du lịch nổi tiếng,…Đặc biệt có Quần thể Danh thắng Tràng An đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Hàng năm Ninh Bình thu hút khoảng 4 triệu lượt khách cả trong và ngoài nước đến thăm quan. Tuy nhiên trên bản đồ du lịch thế giới, Ninh Bình vẫn còn là một địa chỉ khá mới mẻ. Do vậy, để du khách ấn tượng và quay trở lại Ninh Bình thì cùng với chú trọng đầu tư tôn tạo các khu, điểm du lịch, việc xây dựng hình ảnh du lịch Ninh Bình văn minh, thân thiện được coi là yếu tố then chốt.
 

Văn minh du lịch liên quan trực tiếp và có ảnh hưởng nhiều đến phát triển du lịch bền vững, đó là văn hóa, văn minh trong ứng xử của những người tham gia dịch vụ du lịch. Theo khảo sát về đối tượng lao động tham gia làm dịch vụ du lịch ở Ninh Bình chủ yếu gồm lao động nữ, lao động nông nghiệp thiếu ruộng, thanh niên chưa có việc làm, một bộ phận nhỏ là hội viên cựu chiến binh, người cao tuổi… hầu hết họ đã và đang tham gia sinh hoạt trong các đoàn thể chính trị ở cơ sở. Do vậy, việc thông qua khối dân vận, các tổ chức đoàn thể để tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân thực hiện ứng xử văn hóa, văn minh du lịch có ý nghĩa và vai trò quan trọng.

Nhận thức được điều đó, Ninh Bình đã triển khai xây dựng một số mô hình điểm ở những khu, điểm du lịch nổi tiếng trên địa bàn. Đến với khu du lịch Tam Cốc-Bích Động, thuộc xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, ở đây có tới hàng nghìn người dân tham gia làm du lịch. Vài năm trở về trước do nhận thức còn hạn chế, một bộ phận người dân đã có hành vi bắt chẹt khách khi chụp ảnh, đi xe ôm, mua hàng; chưa chấp hành quy định, nội quy của khu du lịch… Thời gian gần đây hiện tượng này đã được hạn chế đáng kể từ khi Khối dân vận xã và Ban quản lý khu du lịch Tam Cốc-Bích Động xây dựng, ký kết chương trình phối hợp công tác vận động quần chúng thực hiện nếp sống văn minh du lịch. Trọng tâm là xây dựng mô hình “Toàn dân đoàn kết tham gia giữ gìn an ninh trật tự, xây dựng nếp sống văn minh Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động”. Ban chỉ đạo xây dựng mô hình được thành lập gồm 18 thành viên do đồng chí Phó Bí thư Đảng ủy làm trưởng ban, lãnh đạo MTTQ và các đoàn thể ở xã làm thành viên. Theo đó, từng đoàn thể tổ chức khảo sát, thống kê, phân loại công việc đối với những người thuộc đoàn thể mình tham gia làm dịch vụ du lịch. Sau đó phối hợp với Ban quản lý khu du lịch thành lập các tổ, nhóm ngành nghề như tổ chèo đò, chụp ảnh, thuyết minh… Các tổ viên đều được cấp thẻ, chứng chỉ hành nghề để tự quản lý và nhắc nhở nhau giữ gìn văn minh du lịch. Đặc biệt, các đoàn thể tập trung xây dựng nội dung tuyên truyền, giáo dục về ứng xử văn hóa phù hợp với đối tượng của đoàn thể mình, phù hợp nội dung mà các thành viên tham gia làm dịch vụ du lịch. Trong tuyên truyền coi trọng hình thức tọa đàm, thảo luận, làm rõ mặt tốt, mặt chưa tốt trong từng hành vi cụ thể. Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh của xã; kẻ vẽ pa-nô, áp phích; tổ chức hội nghị lồng ghép, mở các lớp tư vấn nâng cao nhận thức về du lịch cho các đối tượng. Nhờ đó, nhận thức của người dân thay đổi rõ rệt.

Những mô hình như ở Ninh Hải bước đầu huy động được sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể trong tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện văn minh du lịch. Về phía ngành du lịch, đã đặc biệt quan tâm đến việc phối hợp với các địa phương, khối dân vận cung cấp các kiến thức chuyên ngành cho mọi đối tượng làm du lịch trên địa bàn thông qua nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng. Bởi trên thực tế số lao động bán chuyên nghiệp hiện nay rất đông chiếm khoảng 90%, hầu hết lại chưa qua lớp đào tạo nào nên mức độ đáp ứng nhu cầu công việc còn hạn chế, không đuổi kịp tốc độ phát triển của ngành, làm ảnh h­ưởng tới chất lượng dịch vụ du lịch.

Hiện nay, Sở Du lịch đã kết hợp với chính quyền địa ph­ương nơi có khu du lịch mở những lớp giáo dục cộng đồng nhằm mang lại nhận thức đúng đắn cho bộ phận người dân hiểu về du lịch và làm đúng định h­ướng của tỉnh. Gần đây đã phối hợp xây dựng hệ thống các bài thuyết minh làm tài liệu hướng dẫn khách du lịch tại một số khu du lịch trọng điểm; phối hợp với Ban Dân vận Tỉnh ủy, Hội Phụ nữ tỉnh, các trường đại học, cao đẳng và các doanh nghiệp được giao quản lý khu, điểm du lịch mở các lớp bồi dưỡng nâng cao kỹ năng kiến thức du lịch, ngoại ngữ và phong cách giao tiếp văn minh, lịch sự đối với khách du lịch cho 3.300 lượt lao động trực tiếp và hàng vạn lượt lao động gián tiếp. Do đó, ý thức và thái độ phục vụ của người làm du lịch ngày càng được nâng cao.

Để xây dựng hình ảnh du lịch Ninh Bình văn minh, thân thiện, ngoài việc nâng cao nhận thức, ý thức cho nguồn nhân lực, ngành du lịch của tỉnh cũng chú trọng đến nhiều yếu tố khác về giao thông, môi trường… Công tác vệ sinh môi trường tại các cơ sở kinh doanh du lịch và các khu, điểm du lịch luôn được quan tâm, chú trọng. Vệ sinh môi trường tại các khu, điểm du lịch ngày càng tốt hơn, an toàn vệ sinh thực phẩm tại các khách sạn, nhà hàng được duy trì; rác thải cơ bản được thu gom và xử lý. Tỉnh Ninh Bình được Tổng cục Du lịch đánh giá là một trong những địa phương có hệ thống nhà vệ sinh công cộng tại các khu, điểm du lịch tốt nhất trong cả nước.

Công tác an ninh trật tự tại các khu, điểm du lịch cơ bản được đảm bảo, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các Sở, ban, ngành, chính quyền địa phương với đơn vị quản lý khu, điểm du lịch. Tại các khu du lịch trọng điểm, Công an tỉnh đã thành lập các trạm công an trực tiếp chỉ đạo, điều hành các lực lượng, đảm bảo an ninh trật tự và an toàn giao thông. Đặc biệt từ năm 2013, tại khu di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư, khu du lịch tâm linh núi Chùa Bái Đính, các dịch vụ bán hàng, đổi tiền, xe ôm, ăn uống… được đưa ra ngoài khuôn viên các di tích, các dịch vụ được sắp xếp trong khu vực bãi đỗ xe, thuận tiện cho khách tham quan. UBND huyện Hoa Lư, UBND huyện Gia Viễn đã xây dựng quy chế phối hợp đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường; đồng thời kiện toàn bộ máy quản lý điều hành cho phù hợp với hoạt động của khu du lịch.

Thực tế cho thấy, các nội dung về văn minh du lịch khá rộng, đối tượng tham gia làm du lịch lại rất đa dạng, nhận thức không đồng đều, do đó cùng với ngành du lịch, việc cấp ủy, chính quyền các địa phương, khối dân vận cơ sở tích cực, chủ động tham gia tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho nhân dân là một cách làm đúng và trúng.

Thu Hương (Ban tuyên giáo Tỉnh ủy)