Trong một buổi chiều se se lạnh, tôi có dịp gặp gỡ trực tiếp với em Đinh Thanh Bình tại gia đình em số 15, ngõ 262 đường Ngô Gia Tự, phố Nam Sơn, phường Thanh Bình. Tôi thật sự ngưỡng mộ và khâm phục trước niềm say mê sáng tạo khoa học của em. Trò chuyện với tôi, cậu sinh viên hiền lành rụt rè tâm sự: Em sinh ra và lớn lên trong một gia đình bố là bộ đội, mẹ ở nhà nội trợ. Ý thức được những khó khăn vất vả của mình, em đã nỗ lực cố gắng phấn đấu trong học tập. Suốt 12 năm học, năm nào em cũng đạt danh hiệu học sinh tiên tiến.

Ngay từ khi còn nhỏ, Bình đã bộc lộ niềm đam mê sáng tạo với khoa học. Em thường tháo lắp các loại đồ chơi trẻ em, những vật dụng trong nhà, từ chiếc đồng hồ đến quạt điện…để tìm ra nguyên lý hoạt động của nó.

Khi đang theo học lớp 11, trường THPT Đinh Tiên Hoàng, thành phố Ninh Bình, hàng ngày thấy mẹ bận rộn nhiều việc mà vẫn phải lau nhà quét dọn, công việc tuy không nặng nhọc nhưng lại tốn nhiều thời gian và công sức. Thương mẹ vất vả, Bình đã tìm tòi, suy nghĩ và sáng tạo ra mô hình "Máy quét rác lau nhà điều khiển từ xa". Chiếc máy có khả năng thay thế cho con người trong công việc quét nhà, làm cho công việc quét nhà trở nên đơn giản, dễ dàng. Với chiếc máy này, em đã đoạt giải Nhất cuộc thi sáng tạo dành cho Thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Ninh Bình lần thứ nhất, giải Nhất cuộc thi sáng tạo dành cho Thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ VI.

Tham dự cuộc thi năm nay, Bình đã đầu tư rất nhiều thời gian và công sức, em vận dụng những kiến thức từ môn Vật lý và học nghề điện tử để phát triển mô hình "Máy quét rác lau nhà điều khiển từ xa" trở thành "Máy quét nhà tự động", mô hình này tự động và gọn nhẹ hơn rất nhiều so với trước. Ưu điểm lớn nhất của nó là có thể chạy tự động mà không cần điều khiển và tự động chuyển hướng khi gặp chướng ngại vật. Đây là một thiết kế nhỏ gọn, có hai chức năng quét nhà và hút bụi, được trang bị thêm bộ phận di chuyển tự động để đi đựơc khắp nơi trong phòng. Mô hình "Máy quét nhà tự động" bao gồm ba bộ phận chính như sau:

- Bộ phận quét: Gồm chổi quét, hót rác, thùng rác;

- Bộ phận hút bụi: Gồm 1 quạt gió để tạo lực hút không khí, lưới lọc bụi để giữ bụi khi làm việc. Khe nhỏ lắp phía dưới quạt gió, nằm ngang so với mặt máy có tác dụng làm cửa hút không khí, làm tăng vận tốc không khí vào và trải đều lực hút sang ngang để hút được nhiều bụi hơn khi máy di chuyển;

- Bộ phận di chuyển tự động: Bao gồm hệ thống công tắc gắn tại phần đầu của máy và công tắc đảo chiều quay của động cơ. Bộ phận này sẽ giúp máy đổi hướng khi gặp chướng ngại vật phía trước, giúp cho máy đến được khắp nơi trong nhà. Ngoài ra máy còn được trang bị thêm bộ phận điều khiển từ xa để người dùng bật tắt máy từ xa.

Máy sử dụng ắc quy 6V, khi hết điện có thể sạc nguồn 220V trong nhà thông qua dây sạc phía sau máy, 3 pin (1,5V) làm nguồn cho bộ phận điều khiển mở, tắt máy từ xa.

Nhờ áp dụng những kiến thức cơ bản được học, cùng sự quan sát tỉ mỉ và niềm đam mê khoa học, Bình đã sáng tạo ra chiếc máy với nguyên lý hoạt động sau:

- Nguyên lý hoạt động của bộ phận quét: Khi chổi quét quay, đẩy rác ra phía sau, đi qua hót rác và đẩy vào thùng rác. Sau quá trình làm việc, thùng rác có thể được lấy ra khỏi máy để đem rác đi đổ.

- Bộ phận hút bụi: Hoạt động dựa vào lực hút không khí. Khi hoạt động, cánh quạt hút sẽ quay, không khí phía dưới sẽ bị hút vào với vận tốc lớn, bụi dưới sàn sẽ bị cuốn theo vào và giữ lại ở lưới lọc bụi.

- Bộ phận di chuyển tự động: Máy di chuyển được nhờ vào 2 động cơ ở hai bên máy, chúng hoạt động độc lập với nhau. Khi gặp chướng ngại vật các công tắc ở phía đầu của máy sẽ đóng, một động cơ bên phải sẽ đảo chiều quay (quay ngược chiều với động cơ bên trái) làm cho máy quay tròn một góc với thời gian 5 giây, sau đó động cơ bên phải lại được đảo chiều quay để hoạt động như cũ, giúp hai động cơ quay cùng chiều với nhau, máy tiếp tục đi thẳng theo một hướng khác. Tiếp tục lặp lại khi gặp chướng ngại vật tiếp theo, cứ thế máy di chuyển khắp nơi.

- Điều khiển máy: Bật hai công tắc nguồn phía trên nắp máy. Sử dụng điều khiển từ xa, ấn và giữ công tắc ON trên điều khiển từ xa trong 2 giây, máy sẽ bắt đầu hoạt động.

Sau khi máy làm việc xong, sử dụng điều khiển từ xa, ấn và giữ công tắc OFF trên điều khiển từ xa trong 2 giây, máy sẽ ngừng hoạt động. Tắt hai công tắc nguồn.

"Máy quét nhà tự động" là một giải pháp thông minh, có khả năng áp dụng cao vào thực tế. Giá thành tương đối rẻ (khoảng 500 - 600 nghìn đồng/chiếc máy), thiết kế nhỏ gọn phù hợp với cuộc sống của nhiều người dân. Chiếc máy không chỉ thực hiện công việc quét nhà, hút bụi trong gia đình, mà còn có thể thay thế các công nhân quét dọn tại những nơi công cộng rộng lớn như: hội trường, trường học, bệnh viện…

Hội đồng giám khảo Cuộc thi sáng tạo dành cho Thanh thiếu niên, nhi đồng Ninh Bình lần thứ III đã đánh giá rất cao ý tưởng sáng tạo của Đinh Thanh Bình. Tham dự Cuộc thi sáng tạo dành cho Thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc, niềm vui đã đến với em và gia đình mô hình "Máy quét nhà tự động" của Bình đã giành giải Đặc biệt.

Niềm say mê sáng tạo và sự nỗ lực cố gắng không ngừng nghỉ đã mang lại cho Bình những thành công ngay từ khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường. Đây chắc chắn sẽ là nền tảng để em vững bước vào tương lai. Bình cho biết: "Khi nghe tin được giải Đặc biệt cấp quốc gia, em rất vui, tự hào và muốn sáng tạo ra thật nhiều những sản phẩm có ích khác giúp đỡ mọi người"

Giờ đây, có lẽ cái tên Đinh Thanh Bình đã trở nên quen thuộc và là niềm tự hào không chỉ của bản thân, gia đình mà của cả tỉnh Ninh Bình. Hy vọng rằng, trong tương lai không xa những thế hệ trẻ đầy nhiệt huyết như Đinh Thanh Bình sẽ tiếp tục đóng góp cho nền khoa học nước nhà những ý tưởng sáng tạo độc đáo và có khả năng áp dụng cao vào thực tế.