Viêm ruột thừa cấp nếu không được điều trị có thể trở thành đám quánh ruột thừa, apxe ruột thừa và viêm phúc mạc toàn bộ, nếu ruột thừa viêm bị vỡ. Đã có nhiều phương pháp điều trị viêm ruột thừa cấp bằng phẫu thuật cắt ruột thừa viêm (mổ mở) và ngày nay cắt ruột thừa viêm bằng phương pháp nội soi là phổ biến.

Apxe ruột thừa là một trong những biến chứng của ruột thừa viêm khi không được điều trị triệt căn. Trước đây phương pháp mổ dẫn lưu ổ ápxe ruột thừa (mổ mở) qua đường Roux đã được thực hiện từ rất lâu. Với sự phát triển của các trang thiết bị về y tế như máy siêu âm, máy nội soi. Ngày nay ta thường phẫu thuật bằng phương pháp nội soi, cắt ruột thừa hoặc dẫn lưu ổ ápxe ruột thừa bằng phương pháp nội soi. Tuy nhiên cũng có những trường hợp không can thiệp được bằng phẫu thuật nội soi (bệnh nhân già yếu, có bệnh lý về tim mạch, hô hấp, những bệnh truyền nhiễm, và những phẫu thuật ổ bụng gây sẹo sơ dính nhiều cần phải mổ mở hoặc chọc hút ổ ápxe. Phương pháp chọc hút ổ ápxe ruột thừa qua siêu âm đã được triển khai ở các bệnh viện tuyến Trung ương từ năm 2001, nhưng chưa được triển khai ở các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến quân khu. Cũng chính vì những điều này mà bác sỹ Ngô Hải Đăng cùng đội ngũ y, bác sỹ Khoa ngoại chung Bệnh viện 5, Cục hậu cần, Quân khu 3 đã trăn trở suy nghĩ rất nhiều khi quyết định áp dụng phương pháp chọc hút ápxe ruột thừa dưới hướng dẫn của siêu âm.

Phương pháp chọc hút ápxe ruột thừa nhằm giải quyết lấy hết được mủ ở ổ ápxe mà không cần can thiệp lớn, không cần trang thiết bị của phòng mổ, không phải gây mê. Làm được ở phòng bệnh khi có máy siêu âm, thông thường bác sỹ nào cũng có thể làm được kỹ thuật trên. Mà với phương pháp mổ mở phẫu thuật nội soi cần phải có các trang thiết bị hiện đại, đội ngũ phẫu thuật viên lành nghề, thực hiện tại phòng mổ, phải đủ cả kíp phẫu thuật. Hơn nữa trong trường hợp có chống chỉ định của phẫu thuật nội soi và phẫu thuật mổ mở thì phương pháp chọc hút ápxe ruột thừa vẫn có thể tiến hành được.

Mục đích của phương pháp chọc hút ápxe ruột thừa dưới hướng dẫn của siêu âm cũng giống như mục đích của phẫu thuật nội soi dẫn lưu ổ ápxe ruột thừa và phẫu thuật mổ mở dẫn lưu ổ ápxe ruột thừa qua đường Roux. Để lấy hết dịch mủ từ ổ ápxe mà không làm cho mủ lan tràn vào ổ bụng, không cần cắt ruột thừa hoại tử vì bản chất của ápxe ruột thừa là ruột thừa đã viêm hoại tử hết, chỉ cần lấy hết dịch mủ từ ổ ápxe là đạt được mục đích điều trị.

Phương pháp chọc hút ápxe ruột thừa dưới hướng dẫn của siêu âm được tiến hành qua các bước như xác định bệnh nhân có ápxe ruột thừa qua siêu âm ổ bụng, về lâm sàng bệnh nhân đã ổn định (hết sốt, bạch cầu không tăng…) Dùng dụng cụ bơm tiêm 5ml, 50ml, găng tay, thuốc sát khuẩn, huyết thanh mặn 0,09%, thuốc tê Novocain 0,25%, kim chọc hút G20 hoặc kim chọc hút dịch màng phổi. Sau đó siêu âm xác định vị trí chọc vào ổ ápxe, sát khuẩn vùng chậu phải, trải xăng có lỗ, gây tê tại chỗ, dùng kim chọc hút và xác định kim đã vào ổ ápxe (nhờ máy siêu âm) hút hết dịch mủ, bơm rửa bằng huyết thanh mặn tới khi dịch rửa trong và xác định ổ ápxe đã hết dịch (được kiểm soát qua máy siêu âm), khi đạt được mục đích điều trị (hết dịch, mủ) thì rút kim kết thúc quy trình chọc hút ổ ápxe.

Từ năm 2009 đến nay, nhóm đề tài đã thực hiện được 27 trường hợp bằng phương pháp chọc hút ápxe ruột thừa dưới hướng dẫn của siêu âm. Trong đó có 24 trường hợp chọc hút một lần, 2 trường hợp chọc hút hai lần và 01 trường hợp chọc hút ba lần đều đạt kết quả tốt. Sau khi chọc hút ổ ápxe dùng kháng sinh tiêm khoảng ba ngày thì bệnh nhân ổn định.
Đây là kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện ở các tuyến tỉnh, tuyến huyện và cơ sở y tế có máy siêu âm. Vì vậy hy vọng trong thời gian tới nhóm tác giả cần tiếp tục nghiên cứa và triển khai ở các tuyến huyên, tuyến tỉnh, tuyến Quân khu mang lại hiệu quả tốt hơn nữa cho những bệnh nhân mắc bệnh ápxe ruột thừa.

Phạm Anh