Bác sĩ Đinh Ngọc Thơm - Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Ninh Bình không còn là cái tên xa lạ với những người làm công tác tổ chức Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh Ninh Bình, cũng bởi lẽ ông đã có nhiều lần tham gia và được tôn vinh tại Hội thi này. Năm 2017, ông cùng đồng nghiệp của mình: Bác sĩ Phạm Cầm Kỳ, Bác sĩ Phạm Văn Dậu và Điều dưỡng trưởng Vũ Thị Yến tham gia Hội thi lần VIII với giải pháp “Sử dụng thước đo buồng tử cung uốn cong dẫn đường để hút thai chửa góc tử cung dưới hướng dẫn của siêu âm tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Ninh Bình”.

Chửa ngoài tử cung có thể dẫn đến tử vong do mất máu cấp. Ở thế kỷ 20, tỷ lệ tử vong khoảng 1,7% vào những năm 70, 0,3% vào những năm 80. Hiện nay với sự tiến bộ của y học, chửa ngoài tử cung được chẩn đoán sớm nhờ có siêu âm, xét nghiệm hCG. Điều trị chửa ngoài tử cung kinh điển là mổ mở được áp dụng cho tất cả các trường hợp chửa ngoài tử cung. Chửa góc tử cung trước đây tỷ lệ mổ mở gần như tuyệt đối để cắt tử cung bán phần hoặc cắt góc tử cung và mổ nội soi để xử trí khối chửa góc cũng khó khăn, nguy cơ vỡ chảy máu khó cầm. Mổ rạch da cơ thành bụng vết mổ dài từ 15cm - 18cm vào ổ bụng, xử trí khối chửa bằng cách cắt góc tử cung lấy khối chửa, khâu phục hồi cầm máu bằng chỉ viclyn, kiểm tra không còn chảy máu và đóng thành bụng. Như vậy, phẫu thuật phải cắt góc tử cung và phần vòi tử cung điều trị hậu phẫu kéo dài 7 ngày. Phương pháp này có ưu điểm là điều trị triệt để, nhưng nhược điểm là vết mổ dài có sẹo thành bụng, bệnh nhân đau nhiều, sử dụng kháng sinh nhiều hơn, chi phí cao, phục hồi sức khỏe chậm. Phương pháp mổ nội soi có ưu điểm là điều trị triệt để, mức độ sâm lấn ít, vết mổ nhỏ, có giá trị thẩm mỹ. Tuy nhiên, nhược điểm là chi phí cao, sử dụng thuốc nhiều, phục hồi sức khỏe chậm.

Với những khó khăn trên, giải pháp mới này đã tiến hành hút thai dưới hướng dẫn siêu âm dẫn đường đưa thước đo vào buồng tử cung đến trung tâm ối sau đó rút thước đo luồn ống hút mềm vào thước đo để đưa ống hút vào buồng tử cung sau đó dùng bơm karmann tạo áp lực chân không để hút thai. Điểm mới nhất ở giải pháp này là thước đo buồng tử cung có chia độ dài bằng cm, thường làm bằng nhôm có độ cứng tương đối và có thể uốn cong theo ý muốn được.

Các bước tiến hành thủ thuật như sau:

- Bước 1: Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh kiểm tra trước và định được túi thai ở vị trí nào của tử cung.

- Bước 2: Kẹp cổ tử cung và sơ bộ xác định tư thế của tử cung.

- Bước 3: dùng thước đo buồng tử cung đưa nhẹ nhàng vào buồng tử cung phối hợp cùng với siêu âm xác định được đầu thước đó vào lòng túi ối (chú ý ở thì này thước đo thường được uốn cong để lách vào túi ối vì túi ối nằm lệch sang một bên buồng tử cung).

- Bước 4: Rút thước đo ra luồn ống hút mềm vào thước đo rồi đưa tiếp vào buồng tử cung dưới sự hướng dẫn của siêu âm. Lúc này thước đo có ống hút mềm được đưa vào giữa túi ối thì dừng lại và cố định ống hút, nhẹ nhàng rút thước đo ra.

- Bước 5: Lắp bơm hút karmann đó tạo áp lực âm vào ống hút sau đó nhẹ nhàng mở van áp lực rồi xoay bơm hút cùng ống hút theo một chiều (chú ý không được đầy vào hoặc kéo ra như hút thai thường quy như vậy dễ gây thủng tử cung dẫn đến chảy máu trong, như vậy thủ thuật thất bại và sẽ chuyển mổ nội soi). Trong quá trình xoay bơm và ống hút chúng ta quan sát trên siêu âm thấy tổ chức thai hút vào ống hút và túi thai dần biến mất đồng thời quan sát thấy tổ chưc rau thai sẽ hút vào lòng bơm karmann như vậy là thủ thuật thành công.

- Bước 6: tháo bơm karmann và rút ống hút đồng thời siêu âm kiểm tra lần cuối sẽ không thấy túi ối trong tử cung. Tháo dụng cụ rồi đưa bệnh nhân về tư thế nằm ngửa và tiếp tục theo dõi các chỉ số sinh tồn trong 4h tiếp theo.

Điều trị: Dùng thuốc bằng Oxytocin 5đv x 2 ống tiêm bắp; Cầm máu bằng Trasamin 250mg x 2 ống tiêm tĩnh mạch; Thuốc chống dính bằng Ogafolin 0.05 CG X 2v uống sáng chiều.

Theo dõi: Theo dõi toàn trạng các chỉ số sinh tồn và huyết áp; Ra máu âm đạo bằng khám trực tiếp, chảy máu trong bằng siêu âm ổ bụng 30 phút một lần; sau 24h bệnh nhân ổn định có thể cho ra viện và điều trị ngoại trú theo đơn và hẹn khám lại sau 7 ngày.

Giải pháp mới này của đội ngũ y bác sĩ bệnh viện Sản Nhi  mang lại những giá trị kinh tế, hiệu quả xã hội vô cùng lớn. Chênh lệch 1 ca giữa mổ nội soi và làm thủ thuật thành công là khoảng 7.393.000đ/ ca. Tính đến tháng 7 năm 2017 bệnh viện Sản Nhi tỉnh đã thực hiện thành công 38 ca, làm lợi số tiền là 280.941.600đ. Thủ thuật nhẹ nhàng không xâm lấn vào trong ổ bụng, bệnh nhân được ra viện sớm sau khi làm thủ thuật (so với việc nếu phải mổ nằm viện 7 ngày). Sử dụng thuốc cho thủ thuật rất ít mà chủ yếu là thuốc uống, hồi phục sức khỏe nhanh, có khả năng sinh sản sau 03 tháng. Chi phí giảm tải được nhiều, giảm quá tải bệnh viện, không có sẹo mổ thành bụng. Khả năng áp dụng rộng rãi trên những cơ sở y tế có Bác sĩ chuyên ngành sản khoa, chẩn đoán hình ảnh, có phương tiện gây mê hồi sức.

Bằng lòng yêu nghề, tài năng và tâm huyết, đội ngũ nhóm y bác sĩ, tác giả của giải pháp “Sử dụng thước đo buồng tử cung uốn cong dẫn đường để hút thai chửa góc tử cung dưới hướng dẫn của siêu âm tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Ninh Bình” đã góp thêm sức mình để giúp các bệnh nhân trong công tác chữa bệnh một cách hiệu quả. Đây là giải pháp được Hội đồng giám khảo chuyên môn đánh giá khá cao và đã đạt giải Nhì trong lĩnh vực Y Dược tại Hội thi lần thứ VIII.

Bích Đào