Công ty TNHH MTV Điện lực Ninh Bình trực thuộc Tổng Công ty Điện lực miền Bắc, được phân cấp quản lý và phân phối lưới điện 110kV trở xuống, với khối lượng tính đến năm 2013 là 06 trạm biến áp và hơn 120 km đường dây 110kV. Trong đó, 06 trạm đã có hệ thống SCADA truyền về A1. Với hiện trạng hệ thống như trên nhưng hiện nay Công ty TNHH MTV Điện lực Ninh Bình chưa có hệ thống mô phỏng và thu thập thông số lưới điện riêng phục vụ công tác quản lý, giám sát và vận hành.

Phương pháp vận hành hiện hữu tại Điều độ B23 là tiếp nhận thông số vận hành qua điện thoại, các bảng biển Excel do các trạm 110kV báo cáo về, giám sát thông số vận hành lưới 35kV của các trạm qua các camera được lắp đặt từ năm 2007.  Phương thức vận hành hiện tại, tại Điều độ B23 là phương thức được áp dụng rộng rãi tại hầu hết các trạm 110kV trong Tập đoàn Điện lực Việt Nam, đây cũng là phương thức không đòi hỏi nhiều sự đầu tư, đặc biệt không cần đầu tư lớn. Tuy nhiên phương pháp này, theo thời gian cũng đã bộc lộ rất nhiều hạn chế như: chưa cung cấp và phân tích được Biểu đồ tổng thể lưới điện của toàn Công ty trong từng thời điểm; việc tiếp nhận các báo cáo chưa thực sự sát với thực tế tại vận vận hành và không mang tính thời sự; việc kiểm ta, phát hiện sự cố, trạng thái hiện thời của máy cắt, dao cách ly, tiếp địa… được kiểm tra thủ công tại các trạm, không có hệ thống tự động cảnh báo, do đó cán bộ vận hành của Điều độ B23 không nắm bắt kịp thời tình hình vận hành chi tiết của từng trạm; thêm vào đó công tác chốt chỉ số từng lộ đường dây xuất tuyến 35kV được ghi chép định kỳ và thủ công, do đó chưa hỗ trợ nhiều cho việc tính toán tổn thất của các đường dây trung thế.

Xuất phát từ đòi hỏi của thực tế cần thiết phải áp dụng CNTT vào công tác vận hành, cụ thể là phải đầu tư hệ thống mô phỏng và thu thập thông số lưới điện, giám sát để tăng hiệu quả vạn hành lưới điện. Và cũng xuất phát từ xu hướng vận hành chung của các trạm 110kV để tiến tới lưới điện thông minh theo chỉ đạo của Chính phủ. Nhóm tác giả tại Công ty TNHH MTV Điện lực Ninh Bình đã đưa ra giải pháp  ứng dụng CNTT trong công tác mô phỏng lưới điện cung ứng điện kịp thời phục vụ đời sống sản xuất của nhân dân tỉnh Ninh Bình.

Giải pháp được đưa ra nhằm mục đích: thực hiện tốt việc cung cấp điện an toàn, liên tục phục vụ nhân dân và các nhiệm vụ chính trị tại địa phương; Cung cấp công cụ điều hành lưới điện góp phần nâng cao chất lượng điện năng, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện; với giải pháp mới này nhóm tác giả muốn đưa ra được các biểu đồ, phân tích chi tiết, từ đó hỗ trợ công tác điều hòa công suất, phù hợp với nhu cầu tăng trưởng phụ tải các địa phương; đặc biệt với giải pháp mới này sẽ giúp công tác điều độ hệ thống điện được thực hiện linh hoạt, an toàn đồng thời đảm bảo phân bổ dòng công suất hợp lý để giảm thiểu tổn thất điện năng. Từng bước nâng cao độ tin cậy của vận hành lưới điện, kiểm soát tốt lịch cắt điện và kết hợp tốt các công việc trên lưới làm giảm thời gian mất điện góp phần tăng sản lượng điện thương phẩm.

Một trong những mục đích của giải pháp mới đó là: cung cấp phương thức vận hành phù hợp, các biện pháp xử lý các tình huống bất thường và xử lý sự cố cho lưới điện nói chung và tùng khu vực nói riêng, phục vụ đời sống sản xuất hàng ngày của nhân dân. Trên cơ sở những bất cập trong công tác thực tiễn của ngành điện, nhóm tác giả của Công ty TNHH MTV Điện lực Ninh Bình đã đưa ra giải pháp: xây dựng một hệ thống mo phỏng và thu thập thông số lưới điện trên nền ứng dụng CNTT gồm máy chủ Scada server lấy dữ liệu theo thời gian thực từ các ngăn lộ trung thế của các trạm 110kV thông qua hệ thống RTU đã có sẵn tại trạm, sau đó kết nối về Điều độ B23 theo đường truyền cáp quang. Tổng hợp trên máy chủ HIS, hiển thị, đưa ra các cảnh báo và xuất báo cáo trên phần mềm hệ thống SCADA.

Hệ thống mô phỏng và thu thập thông số lưới điện bao gồm:

Hệ thống phần cứng trung tâm: được xây dựng xung quang một cục bộ Lan. Với máy chủ SCADA Server trong hệ thống điều khiển trung tâm chạy các ứng dụng cốt lõi quan trọng của hệ thống. Máy chủ HIS Server với nhiệm vụ lưu lại toàn bộ các thông số vận hành của hệ thống và cho phép truy suất dữ liệu quá khứ tại bất cứ thời điểm nào. Các máy trạm Workstations cho phép hiển thị các thông số và chế độ vận hành của hệ thống điện, cho phép nhân viên vận hành theo dõi, giám sát. Ngoài ra với hệ thống mạng Lan làm việc tốc độ cao cho phép không làm gián đoạn hoạt động của các thiết bị trên mạng.

Hệ thống phần mềm SCADA trung tâm: được xây dựng với mục tiêu đáp ứng yêu cầu giám sát vận hành của Điều độ B23 đối với các TBA 110kV thuộc địa bàn quản lý của Công ty.

Với việc ứng dụng CNTT trong công tác mô phỏng lưới điện cung ứng điện kịp thời phục vụ đời sống sản xuất của nhân dân tỉnh Ninh Bình, do nhóm tác giả của Công ty TNHH MTV Điện lực Ninh Bình làm chủ đề tài là một giải pháp quan trọng và áp dụng thành công trên địa bàn tỉnh.

Ngọc Anh