Đến nay, dịch Sốt xuất huyết đã xuất hiện 60/63 tỉnh thành trên cả nước với hàng ngàn ca bệnh, trong đó đã có những bệnh nhân tử vong.
Dưới đây, chúng tôi xin giới thiệu những bài thuốc Đông y mà chúng tôi chuyên dùng, góp phần giảm tải cùng Y học hiện đại trong việc phòng và điều trị Sốt xuất huyết.
Đông y không có khái niệm về Sốt xuất huyết mà bệnh này được xếp vào nhóm “ôn bệnh” và “ôn dịch”.
Phương pháp điều trị: Tân lương giải biểu, hạ nhiệt giải độc, chỉ huyết. Dựa vào lâm sàng và tính chất bệnh, Đông y chia làm 3 thể như sau:
1. Thể ôn nhiệt
Khi bắt đầu phát hóa nhiệt có ho. Thời kỳ này bệnh độc còn đang ở ngoài phần biểu (phần “vệ”) thường có các triệu chứng sau: Bệnh nhân sợ gió mà không sợ lạnh, phát nóng không có mồ hôi hoặc có rất ít, có ho, khát nước. Rêu lưỡi trắng hoặc vàng nhạt, khám họng chất lưỡi đỏ, họng đỏ.
Mạch phù:
Phép chữa: Giải biểu: thường dùng các vị cay mát.
Bài thuốc:
Cách gia giảm: nếu có mồ hôi nhiều bỏ Kinh giới, nếu ho nhiều thêm tô tử, nếu nóng nhiều thêm chi tử (hạt dành dành), sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
2. Thể nhiệt chứng
Do ôn chứng phát triển thêm một bước (nếu không được điều trị) sẽ thành ôn nhiệt truyền vào trong không khí, tức do ôn độc đã truyền vào phần “lý” thể hiện rõ chứng minh kinh.
Bệnh nhân có các triệu chứng sau: sợ rét, không sợ nóng, có mồ hôi, khát nước nhiều, đau đầu, buồn bực vật vã, nước tiểu vàng, rêu lưỡi vàng.
Mạch hồng sác.
Phép chữa: Thanh nhiệt (làm cho mất).
Bài thuốc:
Các vị sắc uống ngày 1 thang, chia làm 3 lần, cách 3 giờ uống 1 lần. Riêng thạch cao tán nhỏ, cho vào thuốc quẩy đều uống nóng.
3. Thể hỏa chứng
Do ôn nhiệt đã phát triển đến giai đoạn nghiêm trọng, nhiệt độc biến thành hỏa độc.
Triệu chứng
Bệnh nhân trằn trọc, phiền não cực độ, chất lưỡi đỏ ửng, rêu lưỡi vàng dày hoặc khô, nước tiểu vàng thẫm, phân khô táo.
Đó là nhiệt độc đã bức bách đến phần “dinh”.
Ngoài ra còn có thêm các triệu chứng: nôn ra máu, chảy máu mũi, ỉa ra máu, các triệu chứng xuất huyết trong khoang miệng, mồ hôi đổ nhiều, lưỡi đỏ ửng, khô, đó là độc đã phạm vào phần huyết.
Phép chữa: Thanh nhiệt, lương huyết, giải độc.
Bài thuốc:
Đổ 600 ml nước sắc còn 300ml, ngày uống 3-4 lần, uống lúc còn ấm.
Nếu có hiện tượng xuất huyết thì dùng:
Đổ 700ml nước sắc còn 300ml, uống như trên.
Chú ý: quá trình điều trị bệnh không dùng Ngưu tất, Câu đằng, Hạ khô thảo, Hoàng liên, Hoàng cầm vì bệnh sốt xuất huyết thể nặng sẽ gây tụt huyết áp, chảy máu cam, nôn ra máu dẫn đến sốc nặng, gây nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân, cần thận trọng phối hợp với Y học hiện đại để điều trị sớm cho bệnh nhân.
Bác sỹ Phùng Đình Khánh