Trong suốt chặng đường hơn 60 năm xây dựng và phát triển, ngành khoa học và công nghệ (KH&CN) đã không ngừng phấn đấu, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, hoàn thành tốt nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân tin cậy giao phó, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Để ghi nhận những đóng góp của KH&CN Việt Nam, tại Điều 7 Luật Khoa học và Công nghệ năm 2013, được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 18/6/2013 đã quy định “Ngày 18 tháng 5 hằng năm là Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam”. Cũng chính ngày này hơn 50 năm trước, Bác Hồ đã gặp gỡ các nhà khoa học Việt Nam tại Đại hội toàn quốc lần thứ Nhất Hội phổ biến KHKT Việt Nam và như một sự tình cờ may mắn, ngày KH&CN Việt Nam cũng liền kề với ngày sinh nhật của Người 19 tháng 5.

Ngày KH&CN Việt Nam 18/5 là dấu mốc quan trọng trong lịch sử xây dựng và phát triển của ngành khoa học và công nghệ. Việc quy định và thực hiện ngày KH&CN Việt Nam không chỉ nhằm tôn vinh đội ngũ những người làm công tác KH&CN, mà còn là cơ hội để chính họ trình diễn các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, đồng thời khích lệ và nuôi dưỡng niềm đam mê nghiên cứu khoa học của thế hệ trẻ, thế hệ tương lai của nền KH&CN nước nhà.

Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo và chỉ đạo của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND và Liên hiệp cácHội KH&KT Việt Nam; sự phối hợp chỉ đạo, tạo điều kiện của các sở, ban, ngành cùng các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương trong tỉnh; sự đoàn kết, cố gắng của các đồng chí Uỷ viên Ban Chấp hành, các Hội thành viên, hoạt động sáng tạo kỹ thuật của hệ thống Liên hiệp Hội đã đạt được kết quả đáng khích lệ, góp phần tích cực thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Phát huy tinh thần lao động sáng tạo, vận động toàn dân tham gia nghiên cứu khoa học và giải quyết một số vấn đề bức xúc về kinh tế - xã hội của tỉnh, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao.

Với nhiệm vụ là Cơ quan thường trực Ban Tổ chức Cuộc thi Sáng tạo Thanh, Thiếu niên, Nhi đồng tỉnh (gọi tắt là Cuộc thi), Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh (gọi tắt là Hội thi); cơ quan thường trực Hội đồng xét tặng Giải thưởng KH&CN Hoa Lư tỉnh (gọi tắt là Giải thưởng Hoa Lư) và chủ trì tổ chức đánh giá các công trình tham dự Giải thưởng sáng tạo KH&CN Việt Nam (gọi tắt là Giải thưởng Việt Nam). Thời gian qua Liên hiệp Hội đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh tổ chức: Cuộc thi (hằng năm); Hội thi (2 năm/1 lần), Giải thưởng Hoa Lư (5 năm/1 lần), Giải thưởng Việt Nam (hằng năm). Các hoạt động KH&CN ngày càng được tổ chức tốt, đã tạo nên phong trào thúc đẩy hoạt động phát triển KH&KT trong nhân dân. Việc triển khai Cuộc thi, Hội thi, các Giải thưởng KH&CN trên địa bàn tỉnh đã khuyến khích, động viên, tôn vinh các nhà sáng tạo, đồng thời tạo diễn đàn trí thức nhằm khơi dậy tiềm năng, phát huy tư duy sáng tạo của các nhà khoa học, đội ngũ trí thức và nhân dân tích cực tham gia, góp phần nâng cao năng suất lao động, hiệu quả kinh tế - xã hội, khả năng tư duy sáng tạo trong học tập và nghiên cứu phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

- Cuộc thi đã khơi dậy tiềm năng và phát huy tư duy sáng tạo của các em Thanh, Thiếu niên và Nhi đồng trong tỉnh, giúp các em trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, xây dựng ước mơ trở thành nhà sáng chế trong tương lai, góp phần xây dựng phát triển quê hương, đất nước. Cho đến nay Cuộc thi đã trải qua XI kỳ tổ chức, mỗi năm có hằng trăm các sản phẩm vượt qua các vòng thi cấp trường, huyện nộp tham gia Cuộc thi cấp tỉnh. Những sản phẩm đạt giải cao tại Cuộc thi cấp tỉnh được chọn lựa gửi đi tham dự Cuộc thi toàn quốc.

- Hội thi đã thúc đẩy việc áp dụng có hiệu quả các giải pháp kỹ thuật vào sản xuất và đời sống, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Hội thi đã thu hút sự tham gia tích cực của các Sở, ban ngành, đoàn thể của tỉnh, UBND các huyện, thành phố, các đơn vị sản xuất, kinh doanh và nhân dân trong tỉnh; đối tượng tham gia cũng rất đa dạng, không chỉ là những người có trình độ cao mà có cả những người lao động tại nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Cho đến nay, Hội thi đã trải qua IX lần tổ chức thành công và đang tuyên truyền, thu hồ sơ tham dự của lần thi thứ X.

- Giải thưởng Hoa Lư được tổ chức 5 năm một lần, nhằm tôn vinh các tác giả (nhóm tác giả) có công trình nghiên cứu khoa học, phát minh, sáng tạo và ứng dụng KH&CN vào thực tiễn cuộc sống, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao, góp phần thúc đẩy sự phát triển khoa học - công nghệ ở tỉnh Ninh Bình. Liên hiệp Hội là cơ quan thường trực Hội đồng xét tặng Giải thưởng Hoa Lư đã tham mưu tổ chức thành công Giải thưởng Hoa Lư lần thứ 2.

- Giải thưởng KH&CN Việt Nam do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và Bộ KH&CN là cơ quan đồng chủ trì phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động, Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ... tổ chức. Hằng năm Liên hiệp Hội ban hành các văn bản tổ chức triển khai Giải thưởng Việt Nam. Kết quả mỗi năm Liên hiệp Hội tỉnh tiếp nhận được các công trình/giải pháp tham dự, trước khi tham dự Giải thưởng Việt Nam, Liên hiệp Hội đã thành lập Hội đồng khoa học để đánh giá các công trình khoa học tham dự.

Việc triển khai các Giải thưởng, Hội thi, Cuộc thi trên địa bàn tỉnh đã tạo điều kiện khuyến khích, động viên, tôn vinh sáng tạo của các nhà khoa học, đội ngũ trí thức và nhân dân tích cức tham gia nâng cao hiệu quả năng suất lao động, khả năng tư duy sáng tạo trong học tập và nghiên cứu phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội thông qua việc tổ chức Lễ tôn vinh trao thưởng cho các mô hình/sản phẩm, các công trình/giải pháp đoạt giải cao tại Cuộc thi, Hội thi, Giải thưởng… được tổ chức trang trọng và có ý nghĩa thiết thực trong việc giáo dục, khích lệ, động viên thế hệ trẻ và các tầng lớp nhân dân trong quá trình học tập, lao động và nghiên cứu.

- Hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội:

Thời gian qua, Liên hiệp Hội đã tích cực lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện cho đội ngũ trí thức tham gia tư vấn, phản biện về những vấn đề quan trọng có liên quan đến đường lối, chủ trương, chính sách phát triển của đất nước, của tỉnh nhất về lĩnh vực KH&CN…

Đặc biệt từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 14/2014/QĐ-TTg ngày 14/2/2014 về “hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam”, Liên hiệp Hội đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 11-QĐ/UBND ngày 17/5/2016 “về hoạt động Tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Ninh Bình” đã tạo cơ sở pháp lý cho Liên hiệp Hội phát huy sức mạnh trí tuệ của đội ngũ trí thức tham gia vào quá trình xây dựng các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thực hiện có hiệu quả các chương trình, đề án, dự án kinh tế - xã hội quan trọng của tỉnh đồng thời đẩy mạnh hoạt động Tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp Hội trong tình hình mới.

Để nâng cao chất lượng hoạt động tư vấn, phản biện, Liên hiệp Hội đã chú trọng công tác tập hợp đội ngũ trí thức, tích cực và chủ động kết nối với các chuyên gia, các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành trong từng lĩnh vực ở tỉnh và Trung ương, tổ chức thành công nhiều Hội nghị, Hội thảo tư vấn, phản biện các đề án do Sở Du lịch, Sở Văn hoá thể thao, Sở Thông tin và truyền thông, Sở Xây dựng… chủ trì soạn thảo với sự tham gia phản biện của các chuyên gia tư vấn, phản biện đến từ các Viện nghiên cứu, các trường đại học, các bộ ngành trung ương, các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong các ngành, các lĩnh vực có liên quan và cán bộ có chuyên môn của các Hội thành viên thuộc hệ thống Liên hiệp Hội và một số Sở, ban ngành đoàn thể của tỉnh. Nhiều ý kiến đóng góp được tổng hợp trong các báo cáo phản biện được các sở ngành tiếp thu chỉnh sửa, hoàn thiện. Đặc biệt là những năm gần đây hoạt động nghiên cứu khoa học, thực hiện các đề tài nghiên cứu ở cơ quan Liên hiệp Hội được đẩy mạnh.

- Hoạt động thông tin, phổ biến kiến thức khoa học và kỹ thuật

Dưới sự lãnh đạo của Đảng đoàn, Liên hiệp Hội đã chủ động, sáng tạo, phối hợp với các Hội thành viên, các sở ban, ngành đoàn thể đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền và phổ biến kiến thức đến đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, hội viên và mọi tầng lớp nhân dân trong tỉnh, góp phần áp dụng những tiến bộ KH&KT vào thực tiễn đời sống. Hằng năm, Liên hiệp Hội đã ký kết chương trình phổ biến kiến thức với Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh và Báo Ninh Bình. Cho đến nay, cùng với các Hội thành viên đã tuyên truyền, phổ biến kiến thức trên Đài Phát thanh và Truyền hình trên 120 chuyên mục (2 chuyên mục/1 tháng; với thời lượng là 15 phút/1 chuyên mục), trên Báo Ninh Bình trên 240 chuyên mục (48 chuyên mục/1 năm). Biên tập và phát hành trên 10.000 cuốn Bản tin Khoa học - Kỹ thuật. Tổ chức biên tập và phát hành 1.600 cuốn kỷ yếu Cuộc thi Sáng tạo Thanh, Thiếu niên và Nhi đồng tỉnh, 1.200 cuốn kỷ yếu Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh, 400 cuốn kỷ yếu Giải thưởng KH&CN Hoa Lư. Tuyên truyền, phổ biến kiến thức KH&CN qua Website http:khoahockythuat.ninhbinh.gov.vn, đến nay đã có trên 9.000.000 lượt người truy cập vào trang tin của Liên hiệp Hội... nhiều kiến thức KH&KT về trồng trọt, chăn nuôi và kiến thức về bảo vệ môi trường được người dân tiếp thu áp dụng vào sản xuất và đời sống.

Ngoài những hoạt động thông tin, tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, hội viên và nhân dân, thời gian qua Liên hiệp Hội còn phối hợp với một số cơ quan, đơn vị trong và ngoài tỉnh tổ chức một số lớp tập huấn, hội thảo khoa học quan trọng, thu hút sự quan tâm tham dự của các lãnh đạo ở Trung ương, ở tỉnh, các nhà khoa học trong và ngoài tỉnh, tiêu biểu:

Phối hợp với Ban Tổ chức Tỉnh ủy tổ chức lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư gắn với phát triển kinh tế bền vững tỉnh Ninh Bình cho các đồng chí là Thường trực Tỉnh ủy qua các thời kỳ; lãnh đạo các cơ quan Đảng, các đoàn thể chính trị - xã hội của tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành và tương đương của tỉnh; lãnh đạo các huyện, thành phố; cán bộ Liên hiệp Hội, lãnh đạo các Hội thành viên thuộc Liên hiệp Hội, một số doanh nghiệp trên địa bàn.

- Hoạt động sáng tạo khoa học kỹ thuật tỉnh đã trở thành hoạt động lao động sáng tạo của quần chúng, khơi dậy, tập hợp được mọi cá nhân, tổ chức tích cực hưởng ứng, tham gia. Đối tượng dự thi đa dạng, phong phú thuộc mọi thành phần, mọi lứa tuổi tham dự. Nhiều giải pháp, công trình được ứng dụng vào đời sống sản xuất của nhân dân và mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội cao.

Tuy còn nhiều khó khăn, nhất là trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến khó lường, ảnh hưởng đến tiến độ công việc cũng như số lượng các giải pháp tham dự Hội thi, Cuộc thi, giải thưởng. Nhưng với lòng tin và mong muốn toàn thể cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan, dưới mái nhà chung Liên hiệp Hội tỉnh sẽ đồng lòng, đoàn kết, quyết tâm phấn đấu để hoàn thành nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao phó.

PGS.TS Đỗ Văn Dung
Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh