Để giúp nông dân hạn chế mua phải phân bón kém chất lượng, phân giả, xin giới thiệu một số kinh nghiệm nhận biết về phân bón thật - giả được tổng hợp từ các chuyên gia trong lĩnh vực phân bón.

1. Phân Clorua Kali (MOP, KCL) chứa 60% K₂O

Màu sắc đặc trưng: đỏ hồng, hồng nhạt, đỏ tím và màu trắng, đây là loại phân làm giả, làm nhái nhiều nhất.

Phân Kali thật là loại phân nhập khẩu 100% có hàm lượng K₂O ≥ 60%. Nếu trên bao bì không ghi hàm lượng K₂O chiếm 60% thì đều là hàng giả, hàng nhái.

Cách thử phân Kali thật, cho vào một chiếc cốc thủy tinh nhỏ, trắng và trong suốt khoảng 50-100ml nước sạch. Thả chừng 3-5 gram sản phẩm vào trong cốc nước để làm thực nghiệm và quan sát kết quả. Phân thật, cốc nước chưa có màu hồng đỏ, một phần chìm xuống nước, một phần vẫn nổi trên mặt cốc nước. Sau khi khuấy mạnh, dung dịch chuyển sang màu hồng nhạt, không vẩn đục, có váng đỏ bám quanh thành cốc và phân tan hết. Còn phân giả, cốc nước lập tức có màu hồng đỏ, toàn bộ phân chìm xuống và tan rất nhanh. Sau khi khuấy mạnh, dung dịch có màu hồng đỏ, vẩn đục, không có váng đỏ bám quanh thành cốc, có thể để lại cặn không tan hết.

2. Phân Sunphát Kali (SOP, K₂SO₄) Chứa 50% K₂O

Màu trắng, hạt nhỏ hoặc bột. Loại này dễ bị làm giả khi trộn lẫn với bột đá vôi hoặc bột vôi sống, bột đất sét trắng. Cách phân biệt: cho 7-10 gram phân vào cốc nước trong, Sunphát Kali (SOP) thật tan hết trong nước, dung dịch có màu trong suốt. Phân giả không tan hết, để lại cặn lắng hoặc dung dịch vẩn đục.

3. Phân Urê:

Có hai loại phân Urê chính: loại hạt trong (Prilled UREA) và hạt đục (Granular UREA), cả hai loại đều có công thức hóa học và hàm lượng ni-tơ như nhau, tối thiểu là 46%.

- Phân Urê hạt trong là loại phân khó làm giả, tuy nhiên đã xuất hiện loại kém chất lượng bằng cách trộn phân SA vào phân Urê theo một tỷ lệ nhất định do phân SA rẻ hơn phân Urê.

Phân Urê thật có dạng hạt tròn, nếu lẫn phân SA thì các hạt phân SA có dạng tinh thể, nhiều góc cạnh. Hiện nay nước ta chỉ có 2 nhà máy sản xuất được Urê hạt trong là Đạm Hà Bắc và Đạm Phú Mỹ, còn lại là Urê nhập khẩu. Do đó, phân Urê của các cơ sở sản xuất khác trong nước đều là hàng giả.

- Phân Urê hạt đục là loại phân chậm tan, hạt to, cứng, màu trắng đục như sữa. Đây là loại phân nhập khẩu 100%, rất khó làm giả.

4. Phân DAP

Phân DAP có dạng hạt tròn, có nhiều màu khác nhau như: xanh ngọc, xanh nõn chuối, vàng, trắng ngà, xám, nâu, đen. Chất lượng phân phụ thuộc vào hàm lượng dinh dưỡng ghi trên bao bì sản phẩm. Đây là loại phân vẫn nhập khẩu. Cho tới nay chưa thấy vụ việc nào liên quan tới việc làm giả phân DAP, nhưng có hiện tượng lợi dụng tâm lý, thị hiếu về màu sắc hoặc nguồn gốc hàng hóa để làm hàng nhái về bao bì, màu sắc, lập lờ về nguồn gốc… cho dễ tiêu thụ hoặc trục lợi. Do đó, khi mua phân DAP phải kiểm tra bao bì có ghi rõ nguồn gốc nhập khẩu từ nước nào, hàm lượng dinh dưỡng của sản phẩm...

5. Phân hỗn hợp NPK

Phân NPK chia ra làm 2 nhóm: Nhóm phân khoáng trộn và Nhóm phân phức hợp.

- Nhóm phân khoáng trộn: được phối trộn các loại phân nguyên liệu chứa đạm, lân và kali với nhau theo một tỷ lệ nhất định. Nhóm này có công nghệ sản xuất đơn giản, nhưng sản phẩm làm ra khó làm giả mà chỉ có thể làm kém chất lượng.

- Nhóm phân phức hợp: được sản xuất bằng cách nghiền nhỏ, trộn đều các loại nguyên liệu thành phần, sau đó tạo thành các hạt phân tổng. Nhóm này dễ bị làm giả, làm nhái bằng cách vê viên các nguyên liệu rẻ tiền như đất mùn, than bùn, bột sét, bột màu… tạo thành sản phẩm có hình dáng và màu sắc giống như hàng thật.

Thanh Hòa