Sản phẩm lưu niệm và quà tặng du lịch là một trong những yếu tố góp phần tăng sức hấp dẫn, giữ chân du khách, khuyến khích chi tiêu và quảng bá hình ảnh du lịch hiệu quả. Khai thác các sản phẩm du lịch để kéo dài thời gian lưu trú của khách nhằm mang lại chất lượng và lợi nhuận cao trong hoạt động du lịch là một trong những vấn đề đã và đang được quan tâm để phát triển du lịch tại Ninh Bình.
 

Hiện nay, ở mỗi khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh ta đều đã hình thành và phát triển các mặt hàng du lịch đặc trưng của từng vùng. Đó là những gian hàng bán các sản phẩm thêu tay ở Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động; các mặt hàng cói ở Nhà thờ đá Phát Diệm; các món ẩm thực dân dã, đặc trưng như cơm cháy, thịt dê, mắm tép tại Khu du lịch sinh thái Tràng An, Khu du lịch tâm linh núi chùa Bái Đính... Hầu hết các gian bán hàng lưu niệm, quà tặng này do các Công ty du lịch đầu tư hoặc do người dân thuê mặt bằng kinh doanh.

Không thể phủ nhận những lợi ích từ các sản phẩm lưu niệm, quà tặng mang lại đối với việc phát triển du lịch ở địa phương. Nhưng thực tế thị trường sản phẩm lưu niệm ở tỉnh ta chưa phát triển tương xứng với tiềm năng du lịch vốn có. Trên địa bàn tỉnh có rất nhiều di tích lịch sử văn hóa cùng nhiều lễ hội, phong tục tập quán độc đáo. Một lợi thế nữa là tỉnh ta cũng có nhiều làng nghề truyền thống đã được công nhận, có thể tạo ra khá nhiều các sản phẩm thủ công độc đáo như: Gốm, cói, mây tre đan, gỗ mỹ nghệ, sản phẩm thêu ren…

Tuy vậy, du lịch làng nghề ở tỉnh ta chưa phát triển, người dân tại các làng nghề chưa chú trọng đến việc xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng tạo dựng thương hiệu, lợi thế cạnh tranh bền vững, chưa có thói quen tạo sản phẩm lưu niệm để bán cho khách du lịch. Một số sản phẩm có được bày bán nhưng kiểu dáng, kích cỡ cồng kềnh, khó vận chuyển hoặc giá thành cao… không hấp dẫn du khách….

Vì vậy, muốn phát triển loại hình dịch vụ này, bên cạnh việc chú ý tới chất lượng, mẫu mã các sản phẩm, thái độ phục vụ thân thiện, cởi mở với khách hàng cũng là điều rất quan trọng. Hiện nay ở hầu hết các khu, điểm du lịch lớn trên địa bàn tỉnh đã thực hiện được văn hoá, văn minh trong bán hàng lưu niệm, quà tặng. Những người bán hàng cũng như người dân tại các điểm du lịch trong tỉnh đã ý thức nâng cao hơn nữa việc xây dựng nếp sống văn minh du lịch, tuân thủ các quy định của Ban quản lý di tích, không tranh giành, mời gọi, ép khách mua hàng, bán hàng đúng giá... Nhiều người bán hàng bằng sự hiểu biết và nhiệt tình đã tư vấn để khách hàng chọn được mặt hàng ưng ý, tạo được ấn tượng tốt đẹp cho du khách.

Bên cạnh đó, để những sản phẩm của các làng nghề trở thành sản phẩm lưu niệm, quà tặng cần có sự nghiên cứu, đầu tư hợp lý. Trước hết, cần tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức trong bảo tồn, phát huy giá trị của nghề, duy trì và truyền dạy nghề. Bên cạnh đó, cần quy hoạch, hỗ trợ về vốn, mặt bằng sản xuất và có sự hướng dẫn, tư vấn về mẫu mã, kiểu dáng, thương hiệu sản phẩm để phù hợp với thị hiếu khách du lịch. Các cơ sở sản xuất và đơn vị lữ hành du lịch cần tăng cường hơn nữa công tác phối hợp, liên kết trong khâu chào hàng, giới thiệu và bán sản phẩm lưu niệm...

Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân trong việc duy trì, bảo tồn nghề truyền thống; tạo điều kiện về mặt bằng sản xuất, vốn, nhân lực cho các doanh nghiệp đầu tư sản xuất các sản phẩm lưu niệm thủ công truyền thống, qua đó tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập cho người dân, góp phần khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch tại địa phương...

Mỗi làng nghề được hình thành là sự kết tinh truyền thống, văn hóa, tình cảm của con người nên mỗi sản phẩm đều mang nét đặc sắc riêng. Dưới bàn tay cần cù, trí sáng tạo, các sản phẩm của làng nghề truyền thống trong tỉnh theo tay du khách đã có mặt tại nhiều nơi, đây là một trong những cách nhanh và hiệu quả để quảng bá về tiềm năng du lịch, giới thiệu về văn hóa và con người Ninh Bình với bạn bè trong và ngoài nước.

Thu Hương(Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)